Đà Nẵng Giữa một Đà Nẵng hiện đại, nơi những cây cầu nối liền hai bờ sông Hàn lung linh ánh đèn, có một nơi rất khác – yên tĩnh, trầm mặc và đầy mê hoặc. Đó là Bảo tàng Điêu khắc Chăm, nơi lưu giữ những mảnh hồn của một vương quốc từng rực rỡ bên bờ biển miền Trung.
1. Đôi nét về Bảo tàng Điêu khắc Chăm
Tọa lạc tại số 2, đường 2 Tháng 9 – ngay chân cầu Rồng, Bảo tàng Điêu khắc Chăm là một trong những công trình văn hóa – lịch sử tiêu biểu của Đà Nẵng. Được thành lập từ năm 1915 bởi người Pháp, bảo tàng này là nơi sưu tập, trưng bày và bảo tồn các hiện vật điêu khắc Chăm lớn nhất thế giới còn tồn tại đến ngày nay. Ý tưởng thành lập bảo tàng bắt nguồn từ các nhà khảo cổ, kiến trúc sư và học giả Pháp thuộc Trường Viễn Đông Bác Cổ (EFEO), đặc biệt là Henri Parmentier – người có tình yêu sâu sắc với nền văn hóa Chăm Pa.
Công trình bảo tàng Chăm Đà Nẵng ban đầu do kiến trúc sư Charles Batteur thiết kế, mang phong cách Pháp cổ điển kết hợp với yếu tố Chăm bản địa, tạo nên một tổng thể vừa hài hòa vừa tôn trọng di sản. Trải qua nhiều lần mở rộng, đặc biệt vào các năm 1936, 2002 và 2011, bảo tàng ngày nay có tổng diện tích hơn 6.700m², lưu giữ hơn 2.000 hiện vật, trong đó hơn 500 tác phẩm được trưng bày công khai.
Với hơn 2.000 hiện vật, trong đó hơn 500 hiện vật đang được trưng bày, bảo tàng là nơi tái hiện lại phần nào ánh hào quang của vương quốc Chăm Pa – một nền văn hóa cổ từng phát triển rực rỡ suốt nhiều thế kỷ dọc theo dải đất miền Trung Việt Nam.
2. Một hành trình ngược dòng lịch sử
Bước vào Bảo tàng điêu khắc Chăm, du khách như được đưa ngược thời gian về những thế kỷ VIII–XIV – thời kỳ mà nghệ thuật điêu khắc Chăm đạt đến đỉnh cao rực rỡ. Những bức tượng thần Shiva, Ganesha, Laksmi, linh vật sư tử, voi, chim thần Garuda… mang đậm dấu ấn Hindu giáo, được thể hiện sống động qua từng đường nét, dáng hình.
Điều kỳ lạ là dù những hiện vật này được khai quật ở các vùng đất khác nhau – từ Mỹ Sơn, Trà Kiệu, Đồng Dương đến Tháp Mẫm, nhưng khi đặt cạnh nhau trong không gian bảo tàng, chúng lại kết nối thành một mạch văn hóa xuyên suốt, vừa linh thiêng, vừa gần gũi.
Nhiều du khách nước ngoài đã thốt lên rằng: “Đây là một trong những bảo tàng có linh hồn nhất ở Đông Nam Á.”
3. Kiến trúc mang dấu ấn Đông – Tây
Không chỉ nổi bật bởi hiện vật, bản thân kiến trúc của bảo tàng cũng là một điểm nhấn đặc sắc. Công trình ban đầu được thiết kế theo phong cách Gothic pha trộn Á Đông, bởi các kiến trúc sư người Pháp. Những cột vòm cao, tường vôi trắng, cửa gỗ và hệ mái ngói đỏ tạo nên vẻ ngoài cổ điển, giản dị nhưng không kém phần trang trọng.
Trong những lần mở rộng sau này, bảo tàng vẫn giữ được ngôn ngữ kiến trúc đồng bộ, giúp tạo ra một không gian trưng bày ấm cúng, tôn trọng hiện vật – không phô trương, nhưng đầy chiều sâu.
4. Trải nghiệm tham quan tại bảo tàng điêu khắc Chăm
Tham quan Bảo tàng Điêu khắc Chăm là hành trình qua bốn “trạm dừng” chính – bốn trung tâm nghệ thuật lớn của Chăm Pa xưa:
4.1. Phòng Mỹ Sơn của bảo tàng điêu khắc Chăm
Đây là nơi quy tụ nhiều hiện vật cổ nhất trong bảo tàng. Các tác phẩm chủ yếu tạc từ thế kỷ VII–IX, mang đậm hơi thở Hindu giáo: tượng thần Shiva trong tư thế thiền định, thần Ganesha với hình dáng đầu voi quen thuộc, cùng các linh vật như sư tử, rắn thần. Phong cách điêu khắc sắc sảo, khỏe khoắn, vừa linh thiêng vừa gần gũi.
4.2. Phòng Trà Kiệu – Vũ khúc Apsara và nghệ thuật trang trí
Nổi bật nhất là đài thờ Trà Kiệu – một kiệt tác thế kỷ X. Các vũ nữ Apsara mềm mại uốn lượn quanh thần linh, hoa văn phủ dày nhưng không rối mắt. Đây là giai đoạn nghệ thuật Chăm đạt đến sự tinh tế cao, ảnh hưởng sâu sắc từ Ấn Độ nhưng vẫn giữ bản sắc bản địa.
4.3. Phòng Đồng Dương – Dấu ấn Phật giáo trong lòng Chăm Pa
Ít người biết rằng Chăm Pa từng có giai đoạn theo Phật giáo. Tại bảo tàng điêu khắc Chăm, phòng này trưng bày các tượng Phật, Bồ Tát và linh thú được tạc theo phong cách giản dị, gương mặt từ bi, phảng phất chất thiền. Giai đoạn này ngắn ngủi (thế kỷ IX–X) nhưng để lại dấu ấn riêng, thể hiện một bước chuyển về tín ngưỡng và mỹ thuật.
4.4. Phòng Tháp Mẫm – Sức mạnh của đá cuối thời kỳ
Đây là nơi tập trung các tác phẩm điêu khắc lớn, đa phần từ thế kỷ XII–XIV. Hình khối đầy đặn, bố cục mạnh mẽ: tượng thần khổng lồ, đài thờ, sư tử, voi, chim thần Garuda… Tất cả cho thấy bước chuyển từ nghệ thuật tinh tế sang hình thức hùng tráng, phản ánh sự biến động của xã hội Chăm Pa cuối kỳ.
5. Nơi truyền cảm hứng cho nghệ thuật và ký ức
Không ít nhiếp ảnh gia, hoạ sĩ, kiến trúc sư đã tìm đến bảo tàng điêu khắc Chăm Đà Nẵng như một nguồn cảm hứng bất tận. Những chi tiết chạm khắc kỳ công, dáng tượng đầy nội lực và vẻ đẹp vừa huyền bí vừa gợi cảm của nghệ thuật Chăm khiến nơi này trở thành một trong những điểm đến văn hóa sâu sắc nhất ở Đà Nẵng.
Nhiều du khách trẻ đến đây không chỉ để ngắm, mà còn để chụp ảnh, vẽ ký họa, hay đơn giản là tìm một nơi yên tĩnh giữa thành phố hiện đại. Bởi vậy, dù không rầm rộ quảng bá, Bảo tàng vẫn luôn có một “fan ruột” trung thành – những người mê nghệ thuật, mê cái đẹp sâu lắng.
6. Thông tin tham quan bảo tàng điêu khắc Chăm Đà Nẵng
📍 Địa chỉ: 2 đường 2/9, Hải Châu, Đà Nẵng (ngay gần cầu Rồng)
🕐 Giờ mở cửa: 7h00 – 17h00 hằng ngày
🎫 Giá vé tham quan:
Người lớn: 60.000đ
Sinh viên: 10.000đ (có thẻ)
Trẻ em: miễn phí
Cùng Tuốtz khám phá thêm nhiều địa điểm kỳ thú khác ở Việt Nam nhé!