Huế Nằm lặng lẽ phía sau Tử Cấm Thành, giữa quần thể Đại Nội Huế uy nghiêm, Điện Kiến Trung không rực rỡ như Thái Hòa, không linh thiêng như Thế Miếu, nhưng lại mang trong mình một giá trị đặc biệt: đó là biểu tượng của những năm cuối cùng triều Nguyễn – giai đoạn giao thời giữa cổ điển và hiện đại, giữa hoàng kim và khép lại. Nơi đây từng là nơi ở và làm việc của vị vua cuối cùng của Việt Nam – Bảo Đại.
1. Đôi nét về Điện Kiến Trung Huế
Điện Kiến Trung được xây dựng từ năm 1921 đến 1923 dưới triều vua Khải Định, với mục đích làm nơi nghỉ ngơi, sinh hoạt và tiếp khách quan trọng của vua. Đến thời vua Bảo Đại, nơi đây trở thành nơi ở chính thức trong suốt thời gian ông trị vì ở Huế.
Tên gọi “Kiến Trung” mang ý nghĩa “xây dựng sự ổn định” – hàm ý mong muốn củng cố triều đình trong bối cảnh đất nước đang chịu nhiều biến động dưới ách đô hộ của thực dân Pháp. Trong hệ thống cung điện hoàng gia triều Nguyễn, Kiến Trung là công trình cuối cùng được xây dựng và cũng là nơi đánh dấu chặng kết của một vương triều tồn tại hơn 140 năm.
Vào giai đoạn đầu thế kỷ XX, khi làn sóng kiến trúc phương Tây du nhập mạnh mẽ vào Việt Nam, Điện Kiến Trung ra đời như một minh chứng sống động cho sự giao thoa East-West trong tư duy thẩm mỹ và xây dựng của hoàng gia. Nó không chỉ phản ánh thị hiếu cá nhân của vua Khải Định và vua Bảo Đại, mà còn kể lại câu chuyện về một triều đại đang cố tìm cách dung hòa giữa truyền thống và hiện đại.
2. Kiến trúc giao hòa Đông – Tây độc đáo
Điện Kiến Trung Huế mang vẻ đẹp khá khác biệt so với các công trình truyền thống trong Hoàng thành Huế. Thay vì mái ngói cong, rường cột gỗ sơn son thếp vàng thường thấy, Kiến Trung lại gợi nhớ đến các dinh thự kiểu Pháp với bố cục đối xứng, nhiều vòm cuốn, cửa sổ cao, và lan can đá trắng tinh tế.
Công trình gồm hai tầng, được xây dựng bằng gạch và bê tông, mặt ngoài trang trí nhiều hoa văn châu Âu như cột Corinth, lan can Baroque, phù điêu hoa lá cầu kỳ. Thế nhưng, bên trong điện vẫn giữ lại nét phương Đông, với các mảng trang trí rồng – phượng – hoa sen, cùng những bức tranh sơn mài, bích họa truyền thống.
Đặc biệt, khu vực đại sảnh có trang trí họa tiết long ẩn, thể hiện quyền uy của vua. Các không gian như thư phòng, phòng ngủ, phòng tiếp khách… đều được phân chia theo phong cách hoàng gia châu Âu nhưng vẫn thấp thoáng chất Á Đông qua cách phối màu và chất liệu nội thất.
Có thể nói, Kiến Trung là biểu tượng kiến trúc thể hiện rõ nhất quá trình “hiện đại hóa” của hoàng cung Huế trong thời kỳ Pháp thuộc – khi mà hoàng tộc cũng không nằm ngoài xu thế giao thoa văn hóa.
3. Lịch sử thăng trầm và hành trình phục dựng
Sau năm 1945, triều Nguyễn chính thức thoái vị, vua Bảo Đại rời khỏi Điện Kiến Trung – nơi từng là “tổ ấm” cuối cùng của hoàng gia. Những năm kháng chiến sau đó, công trình bị bom đạn chiến tranh tàn phá nghiêm trọng, chỉ còn lại nền móng và một phần kiến trúc bị đổ nát. Trong suốt hơn nửa thế kỷ, nới đây chìm trong quên lãng, trở thành một vết đau của người yêu Huế.
Vào năm 2019, Trung tâm Bảo tồn Di tích Cố đô Huế đã bắt tay vào dự án phục dựng với tổng kinh phí hơn 123 tỷ đồng, dựa trên các tài liệu lưu trữ quý giá về kiến trúc và lịch sử. Công trình được thi công phục dựng nguyên bản với các chi tiết trang trí, họa tiết cổ, mái ngói men pháp lam và nội thất tinh tế.
Đến nay, Điện Kiến Trung đã chính thức “tái sinh” sau gần 80 năm bị phá hủy, trở thành một điểm tham quan nổi bật trong Hoàng thành Huế. Công trình không chỉ phục vụ du lịch, mà còn là minh chứng sống động cho việc bảo tồn di sản văn hóa và phục dựng lịch sử một cách khoa học, tôn trọng nguyên bản.
4. Trải nghiệm tham quan Điện Kiến Trung
Đặt chân đến Điện Kiến Trung, du khách không khỏi choáng ngợp bởi vẻ đẹp thanh nhã nhưng đầy uy nghiêm. Từng đường nét kiến trúc, từng ô cửa sổ đều mở ra một không gian gợi cảm hứng về những ngày xưa cũ.
Lối vào rợp bóng cây, khu vực sân trước được phục dựng cảnh quan như thời hoàng cung. Tầng trệt là nơi trưng bày các hiện vật, ảnh tư liệu liên quan đến vua Khải Định, Bảo Đại giúp du khách hiểu rõ hơn về giai đoạn cuối của vương triều Nguyễn.
Tầng trên là các không gian tái hiện phòng ngủ, phòng tiếp khách, thư phòng của vua. Không gian tĩnh lặng, ánh sáng dịu nhẹ chiếu qua cửa sổ cao tạo nên cảm giác trang trọng, hoài cổ. Nhiều du khách đến đây đã không kìm được sự xúc động khi đứng giữa nơi từng là “chứng nhân” của thời khắc lịch sử năm 1945 – khi vua Bảo Đại thoái vị, trao ấn kiếm, khép lại một triều đại.
5. Gợi ý tham quan kết hợp trong Đại Nội
Chuyến ghé thăm Điện Kiến Trung sẽ thêm trọn vẹn nếu bạn kết hợp tham quan những công trình nổi bật khác trong khuôn viên Đại Nội – mỗi nơi đều mang dấu ấn riêng của triều Nguyễn:
-
Điện Thái Hòa – trung tâm quyền lực và nơi tổ chức các đại lễ quan trọng.
-
Tử Cấm Thành – chốn sinh hoạt của vua và hoàng hậu, gắn liền với những câu chuyện hậu cung.
-
Thế Miếu – nơi linh thiêng để thờ các vị vua triều Nguyễn.
-
Hiển Lâm Các – đài tưởng niệm vinh danh các công thần triều đình.
-
Duyệt Thị Đường – nhà hát cổ, nơi xưa kia các cung nữ và quan lại thưởng thức nghệ thuật cung đình.
Đừng quên theo dõi Tuốtz để khám phá thêm nhiều điểm đến thú vị và những trải nghiệm ẩm thực đáng nhớ khắp Việt Nam!